Door Peter van Lonkhuyzen
Wat maakt bedrijven succesvol? De afgelopen vijf jaar analyseerde André de Waal meer dan tweehonderd studies en zette 2500 enquêtes uit. Op zoek naar, zoals hij zegt, de heilige graal van management. “De Nederlandse manager is zijn nieuwsgierigheid kwijtgeraakt.”
Even voorstellen: André de Waal (47). Onderzoeker, consultant, managementboekenschrijver. Hoogleraar in Maastricht en directeur van het Center for Organizational Performance (HPO Center) in Hilversum. Goeroe in spé. Man met een missie.
Het begon min of meer per ongeluk. “Misschien wel een leuke anekdote,” zegt De Waal. Bij een potje voetbal had hij, destijds als consultant in dienst bij Arthur Andersen, zijn knie gebroken. Hij kon niet naar de klant. De Waal: “Ik zie mijn baas nog op me afkomen. ‘De Waal, ga jij eens onderzoek doen naar kritische succesdingetjes en prestatie nogwat.’ Bij Arthur Andersen zei je geen nee tegen de baas, maar ik had geen idee waar hij het over had. Daar ben ik ingedoken en toen bleek dat enorm fascinerend te zijn.” Dat was zeventien jaar geleden. De Waal werd gegrepen door prestatiemanagement. De vraag welke factoren bepalend zijn voor het succes van bedrijven. Wat maakt dat sommige organisaties zich beter ontwikkelen dan andere? Waarom laat het ene bedrijf groei en mooie winsten zien, en is het andere overnamevoer? Over prestatiemanagement handelen twee van de bekendste boeken uit de managementliteratuur: ‘In search of excellence’ van Tom Peters en Robert Waterman en ‘Good to great van Jim Collins.
Probleem: de boeken spreken elkaar tegen. Waar Peters en Waterman de nadruk leggen op ‘hands-on’ management, denkt Collins dat het succes onder andere ligt bij bescheiden maar wilskrachtige leiders, Level 5-leiders. De Waal identificeerde de afgelopen jaren meer dan 230 van dit soort studies: van grootschalig tot beperkt, van wetenschappelijk diepgeworteld tot matig onderbouwd. Allemaal met hetzelfde doel voor ogen: de succesfactoren van goed management opsporen. Maar vaak met sterk verschillende uitkomsten. De fascinatie voor prestatiemanagement liet De Waal niet los. Door het analyseren van de 230 studies kwam hij tot een lijst met zo’n 190 factoren die een rol zouden kunnen spelen bij het succes van bedrijven. De afgelopen vijf jaar besteedde hij aan onderzoek om de lijst tot de essentie terug te brengen. Met enquêtes identificeerde hij succesvolle bedrijven en onderzocht hun eigenschappen. In totaal verwerkte De Waal 2500 vragenlijsten, afkomstig uit de hele wereld. Uiteindelijk bleven niet meer dan vijf factoren ijzersterk overeind staan. Hoe veel extra enquêtes hij ook uitstuurt, deze vijf eigenschappen blijven onafhankelijk van sector of werelddeel als in graniet gebeiteld staan. “Ik heb ‘m,” zegt De Waal glimmend. “Ik heb de heilige graal van management te pakken.”
‘Het maakt niet uit waar nieuwe ideeën vandaan komen’
De vijf kenmerken die succesbedrijven gemeen hebben zijn een hoge kwaliteit van het management, een open en actiegerichte cultuur, langetermijnoriëntatie, verbeteren vernieuwingsdrang en een hoge kwaliteit van de medewerkers. Succesbedrijven worden door De Waal ‘hpo’ genoemd: high performance organization. Een hpo is een bedrijf dat zeker vijf à tien jaar lang beter presteert dan zijn peer group. “Het gaat om langetermijnsucces. Het mag geen toevalstreffer zijn.”
Onlangs werd het onderzoek afgerond. We spreken De Waal in het gebouw van het Center for Organizational Performance in Hilversum, een advies- en onderzoeksbureau waar hij directeur is.
Wat heeft je verrast aan de uitkomsten?
“Eigenlijk vooral dat menselijk gedrag nog veel meer een rol speelt dan ik zelf had gedacht. Dat moet ik even toelichten. Van huis uit ben ik chemicus. Toen ik me als consultant met bedrijven ging bezighouden, dacht ik rechtlijnig. Als je iets goed uitvoert, bijvoorbeeld een balanced scorecard, moet er een voorspelbaar resultaat uit komen. Nee dus. In de praktijk zie je dat prestatiemanagement in zestig procent van de gevallen mislukt. Dat heeft te maken met menselijke factoren. Gedrag.”
Lees het gehele interview met André de Waal in Management Team via deze link!
Het HPO Center verzorgt regelmatig inspiratiesessies, workshops en lezingen rond succesvol samenwerken, prestatieverbetering en High Performance Leiderschap. Naast een diepgaande HPO-diagnose hebben wij nu beschikbaar: het do-it-yourself HPO Insight™ verbeterinstrument. Heeft u interesse, vragen of wilt u meer weten over onze HPO-experts? Neemt u dan contact op met Marco Schreurs (of T. 035-6037007).